Marina Tsvetaeva – Mèo

Tặng Max Voloshin

Chúng tự đến bên ta khi cái nhìn
Trong mắt ta không nhuốm màu đau khổ.
Khi nỗi đau về – Chúng không còn đấy nữa:
Trái tim mèo không biết gì là xấu hổ!

Thật nực cười, phải thế không, thi sĩ,
Người ta nuôi, dạy chúng thành mèo nhà.
Nhưng chúng chạy, phận nô lệ tránh xa:
Trái tim mèo không chấp nhận làm nô lệ!

Ta có dụ thế nào, gọi thế nào cũng vậy,
Chiều chuộng đến đâu trong ấm áp no nê,
Một giây thôi – chúng đã lại trốn đi.
Tong trái tim mèo tình yêu không tồn tại.

Qh dịch.

М.Цветаева

Кошки

Максу Волошину

Они приходят к нам, когда
У нас в глазах не видно боли.
Но боль пришла — их нету боле:
В кошачьем сердце нет стыда!

Смешно, не правда ли, поэт,
Их обучать домашней роли.
Они бегут от рабской доли:
В кошачьем сердце рабства нет!

Как ни мани, как ни зови,
Как ни балуй в уютной холе,
Единый миг — они на воле:
В кошачьем сердце нет любви!

Marina Svetaeva – Sai lầm

Tuyết nhẹ rơi như những vì sao nhỏ,
Khẽ chạm tay – tan thành giọt lệ nồng,
Hoa tuyết trắng mong manh nhẹ như không
Muốn lấy lại không bao giờ được nữa.

Ngắm con sứa trong veo trên bờ cát,
Ta những muốn nâng trên những ngón tay,
Nhưng sứa kia như bị giam trong ngục,
Nhợt nhạt đi và lập tức chết ngay.

Ta cùng từng muốn chạm vào cánh bướm
Mong manh kia tìm vẻ đẹp trần gian –
Đâu mất rồi? Chạm tới sắc cũng tàn
Trên ngón tay lớp bụi mờ đọng lại.

Thôi cứ để tuyết bay cùng cánh bướm
Sứa trên cát đừng đụng đến làm gì.
Mọi ước mơ chạm đến sẽ mất đi,
Mọi ước mơ không nắm trong tay được.

Không thể nói với nỗi buồn chống chếnh,
“Vui lên nào! Hãy cháy bỏng mê say”
Тình em đã từng sai lầm thế đấy, –
Nhưng thiếu tình yêu ta sẽ chết ngay!

Ошибка

Когда снежинку, что легко летает,
Как звездочка упавшая скользя,
Берешь рукой – она слезинкой тает,
И возвратить воздушность ей нельзя.

Когда пленясь прозрачностью медузы,
Ее коснемся мы капризом рук,
Она, как пленник, заключенный в узы,
Вдруг побледнеет и погибнет вдруг.

Когда хотим мы в мотыльках-скитальцах
Видать не грезу, а земную быль –
Где их наряд? От них на наших пальцах
Одна зарей раскрашенная пыль!

Оставь полет снежинкам с мотыльками
И не губи медузу на песках!
Нельзя мечту свою хватать руками,
Нельзя мечту свою держать в руках!

Нельзя тому, что было грустью зыбкой,
Сказать: “Будь страсть! Горя безумствуй, рдей!”
Твоя любовь была такой ошибкой, –
Но без любви мы гибнем. Чародей!

 

Marina Svetaeva – P.E

Bài thơ này Marina Svetaeva viết cho Petr Efron, một trong những người tình của mình. Bà đã viết cho P.E tất cả 10 bài thơ. Ông mất ngày 28 /7/1914 và bà đã không thể chấp nhận cái chết của ông.

***

P.E

Trên mộ anh lá vàng lả tả rơi,
Hơi lạnh luồn trong gió.
Hãy nghe em, thương yêu ơi, hãy nghe, người quá cố,
Anh vẫn là của em.

Anh cười sao! – Trên con đường nhẹ tênh chắp cánh!
Mặt trăng treo.
Là của em – chắc chắn rồi, không thể khác
Cũng như cánh tay này.

Thêm một lần em khăn gói ra đi từ sáng sớm
Đến cửa bệnh viện chờ.
Chỉ là anh sang mấy nước vùng nhiệt đới,
Ra biển rộng thôi mà.

Em đã hôn anh! Em đã bỏ bùa!
Em cười nhạo bóng tối nơi mộ chí!
Em không tin cái chết! Em chờ anh sau chuyến đi –
Từ ga xe lửa trở lại nhà!

Kệ lá cứ rơi, kệ những dòng chữ cứ mờ nhòa
Trên những vòng hoa viếng.
Với cả thế gian này nếu anh đã chết
Thì em cũng chẳng còn.

Em vẫn thấy và cảm nhận – anh ở khắp xung quanh,
Thì những dòng chia buồn có là gì chứ! –
Em không quên anh và sẽ chẳng bao giờ
Quên anh đâu anh ạ.

Em biết những lời hứa chỉ là vô giá trị
Em biết chỉ uổng công.
– Thư em gửi vào vô định
– Thư em gửi đến vô cùng
Thư em gửi cho khoảng không.

QH dịch

***
П. Э.

Осыпались листья над Вашей могилой,
И пахнет зимой.
Послушайте, мертвый, послушайте, милый:
Вы все-таки мой.

Смеетесь! – В блаженной крылатке дорожной!
Луна высока.
Мой – так несомненно и так непреложно,
Как эта рука.

Опять с узелком подойду утром рано
К больничным дверям.
Вы просто уехали в жаркие страны,
К великим морям.

Я Вас целовала! Я Вам колдовала!
Смеюсь над загробною тьмой!
Я смерти не верю! Я жду Вас с вокзала –
Домой!

Пусть листья осыпались, смыты и стерты
На траурных лентах слова.
И, если для целого мира Вы мертвы,
Я тоже мертва.

Я вижу и чувствую – чую Вас всюду,
– Что ленты от Ваших венков! –
Я Вас не забыла и Вас не забуду
Во веки веков.

Таких обещаний я знаю бесцельность,
Я знаю тщету.
– Письмо в бесконечность.
– Письмо в беспредельность. –
Письмо в пустоту.

4 октября 1914

Marina Svetaeva – Người đi,..

Người đi, giống ta như đúc,
Mắt nhìn xuống đất đăm đăm.
Ta cũng thế, ta nhắm mắt!
Người hỡi, hãy dừng bước chân!

Hái một bó hoa anh túc,
Mắt quáng, người hãy đọc thầm:
Marina – tên ta đấy,
Và ta hưởng dương bao năm.

Đừng nghĩ rằng đây – nấm mộ,
Đáng sợ, ta sẽ hiển linh…
Chính ta đây từng rất thích
Cười phá lên lúc không đành!

Màu hồng trào lên gương mặt,
Xoắn tròn những lọn tóc xinh…
Ta từng đi qua như thế!
Người hỡi, hãy dừng bước chân!

Hãy hái lấy nhành dâu dại
Mang một trái chín rỡ ràng ,-
Trên đời không gì to mọng
Ngọt hơn dâu đất nghĩa trang.

Chỉ cần người đừng ảm đạm
Đầu gục xuống buồn thê lương,
Hãy nghĩ về ta thật ít,
Và hãy quên ta nhẹ nhàng.

Кìa tia nắng soi rờ rỡ
Người đang đứng trong bụi vàng…
Xin người hãy đừng bối rối
Khi nghe giọng ta vọng lên.

QH dịch

Марина Цветаева

Идешь, на меня похожий,
Глаза устремляя вниз.
Я их опускала – тоже!
Прохожий, остановись!

Прочти – слепоты куриной
И маков набрав букет,
Что звали меня Мариной
И сколько мне было лет.

Не думай, что здесь – могила,
Что я появлюсь, грозя…
Я слишком сама любила
Смеяться, когда нельзя!

И кровь приливала к коже,
И кудри мои вились…
Я тоже была прохожий!
Прохожий, остановись!

Сорви себе стебель дикий
И ягоду ему вслед,
-Кладбищенской земляники
Крупнее и слаще нет.

Но только не стой угрюмо,
Главу опустив на грудь,
Легко обо мне подумай,
Легко обо мне забудь.

Как луч тебя освещает!
Ты весь в золотой пыли…
– И пусть тебя не смущает
Мой голос из под земли.

3 мая 1913

Marina Svetaeva – Rất đỗi dịu dàng…

Rất đỗi dịu dàng – bởi vì tôi
Chẳng mấy nữa sẽ rời bỏ tất, –
Nhưng tôi vẫn nghĩ suy, cân nhắc
Ai là người được nhận tấm da hùm,

Ai là người được nhận tấm chăn đơn,
Cây gậy chống có hình con chó nhỏ,
Ai là người nhận vòng tay bằng bạc,
Lại khảm thêm nhiều đá quý biếc xanh…

Và bao nhiêu là hoa, là bản thảo,
Tôi không còn sức giữ nữa rồi…
Cả vần thơ sau chót, và ngươi,
Đêm cuối cùng trong đời tôi đấy!

Qh dịch

Dịu dàng quá bởi vì không mấy nữa
Tôi sắp rời đi, xa các bạn rồi.
Tôi vẫn đang đắn đo suy tính mãi,
Tấm da sói này để lại cho ai.

Cho ai nữa tấm choàng khoác trên vai,
Cây gậy xinh chạm hình con chó nhỏ,
Cho ai chiếc vòng đeo tay bạc cổ,
Khảm đá quý màu xanh lam của tôi…

Và những bản thảo này, những hoa tươi,
Tôi đâu còn sức nào mà gìn giữ…
Cả vần thơ cuối cùng tôi đang viết,
Và cả ngươi – hỡi đêm cuối đang trôi.

QH dịch – phương án 2

Марина Цветаева

С большою нежностью – потому,
Что скоро уйду от всех, –
Я все раздумываю, кому
Достанется волчий мех,

Кому – разнеживающий плед
И тонкая трость с борзой,
Кому – серебряный мой браслет,
Осыпанный бирюзой…

И все записки, и все цветы,
Которых хранить невмочь…
Последняя рифма моя – и ты,
Последняя моя ночь!

22 сентября 1915

Marina Tsvetaeva – không đề

* * *

Trên vai phải tôi đậu
Chim bồ câu-ban ngày,
Trên vai trái tôi đây
Con cú-đêm yên vị.

Tôi đi, như quốc vương.
Không có gì phải sợ –
Tôi được hai kẻ thù
Cùng dang tay bảo vệ!

Maрина Цветаева

На плече моем на правом
Примостился голубь-утро,
На плече моем на левом
Примостился филин-ночь.

Прохожу, как царь казанский.
И чего душе бояться –
Раз враги соединились,
Чтоб вдвоем меня хранить!

Bài thơ về con – Marina Tsvetaeva

Con — là những ánh nhìn thảng thốt,
Những tiếng bước chân nghịch ngợm trên sàn.
Con – trong những ngày u ám là vầng dương
Là tập hợp giả thuyết của ngành học về hạnh phúc.

Là bừa bộn vô biên gói trong vòng vàng nhẫn,
Là tiếng thì thầm êm ái chập chờn đêm,
Là những bức tranh chim, hoa, cừu nho nhỏ
ngủ lim dim trên tường phòng trẻ ấm êm.

Con — là những buổi tối quây quần trên ghế đệm,
Ngoài cửa sổ sương mù lấp lánh ánh đèn đường.
Chuyện cổ tích về vua Saltan êm ái vang lên,
Về chị em tiên cá đâu đó bơi trong lòng biển.

Con — là ngơi tay chỉ trong khoảnh khắc,
Là lời nguyện trời trao cho mẹ trong nôi.
Con — những bí ẩn dịu dàng đầy cả một trời,
Và trong đó có sẵn lời giải đáp.

QH dịch

Стихи о детях  (М. Цветаева)

Дети — это взгляды глазок боязливых,
Ножек шаловливых по паркету стук.
Дети — это солнце в пасмурных мотивах,
Целый мир гипотез радостных наук.

Вечный беспорядок в золоте колечек,
Ласковых словечек шепот в полутьме,
Мирные картинки птичек и овечек,
что в уютной детской дремлют на стене.

Дети — это вечер, вечер на диване.
Сквозь окно, в тумане, блестки фонарей,
Мерный голос сказки о царе Салтане,
О русалках — сестрах сказочных морей.

Дети — это отдых, миг покоя краткий,
Господу в кроватке трепетный обет,
Дети — это мира нежные загадки,
И в самих загадках кроется ответ.

Marina Svetaeva – Mới hôm qua..

Mới hôm qua còn nhìn em say đắm thế,
Mà hôm nay đã quay hướng khác rồi!
Cùng em hôm qua chờ chim hót anh ngồi,
Mà hôm nay sơn ca thành quạ tất!

Anh thông tuệ, còn em thì ngu ngốc,
Anh sinh động, em đờ đẫn quá thôi.
Ôi tiếng than đàn bà tự muôn đời:
“Anh yêu, em đã làm gì anh chứ?!”

Và nước mắt, và máu với đàn bà – như nước lã.
Đời  nàng tắm bằng máu với nước mắt rồi.
Tình yêu nào phải mẹ, mẹ kế thôi:
Đừng có mong công bằng hay thương xót.

Những con tàu vẫn mang người thương đi mất,
Những con đường trắng hoang cứ dẫn họ đi…
Và tiếng rên vang khắp nơi trên Trái đất:
“Anh yêu, em đã làm gì?!”

Mới hôm qua – bên gối em anh vẫn còn quỳ,
So sánh em với Trung Hoa vĩ đại.
Rồi buông tay, cả hai bàn tay nhỏ mọn, –
Đời tuột khỏi tay, chỉ còn như đồng xu rỉ, không hơn!

Trước tòa phán xử, em như kẻ giết con
Không hề đáng thương, không còn dũng khí.
Nhưng em sẽ hỏi anh, cả khi đã ở nơi địa ngục
“Anh yêu, em đã làm gì?”

Em sẽ hỏi từng cái giường, cái ghế:
“Tại sao, vì sao em phải khổ thế này?”
Chúng đồng thanh: “Để còn hôn người khác,
Hôn em chán rồi thì anh bỏ đi ngay.”

Để em sống quen cuộc đời trong lửa ấm,
Rồi mang ném vào sa mạc giá băng!
Đấy, anh ơi, việc anh đã từng làm
Với em. Còn em – đã làm gì anh thế?

Em thấu hiểu rồi, anh đừng mong phản đối!
Em đã sáng ra – không còn yêu đắm đuối!
Nơi Tình yêu đã tránh bước, đã lui
Thì Thần chết sẽ mang hái đến.

Chẳng cần phải rung cây anh ạ –
Trái táo chín đến thì, tự nó sẽ rơi…
Xin anh thứ tha vì mọi thứ trên đời,
Vì mọi điều em đã làm vì anh, anh nhé!

Qh dịch

Марина Цветаева

Вчера еще в глаза глядел,
А нынче – всё косится в сторону!
Вчера еще до птиц сидел,-
Всё жаворонки нынче – вороны!

Я глупая, а ты умен,
Живой, а я остолбенелая.
О, вопль женщин всех времен:
“Мой милый, что тебе я сделала?!”

И слезы ей – вода, и кровь –
Вода,- в крови, в слезах умылася!
Не мать, а мачеха – Любовь:
Не ждите ни суда, ни милости.

Увозят милых корабли,
Уводит их дорога белая…
И стон стоит вдоль всей земли:
“Мой милый, что тебе я сделала?”

Вчера еще – в ногах лежал!
Равнял с Китайскою державою!
Враз обе рученьки разжал,-
Жизнь выпала – копейкой ржавою!

Детоубийцей на суду
Стою – немилая, несмелая.
Я и в аду тебе скажу:
“Мой милый, что тебе я сделала?”

Спрошу я стул, спрошу кровать:
“За что, за что терплю и бедствую?”
“Отцеловал – колесовать:
Другую целовать”,- ответствуют.

Жить приучил в самом огне,
Сам бросил – в степь заледенелую!
Вот что ты, милый, сделал мне!
Мой милый, что тебе – я сделала?

Всё ведаю – не прекословь!
Вновь зрячая – уж не любовница!
Где отступается Любовь,
Там подступает Смерть-садовница.

Самo – что дерево трясти! –
В срок яблоко спадает спелое…
– За всё, за всё меня прости,
Мой милый,- что тебе я сделала!

Svetaeva M. – Không đề

Bài thơ này gặp trên FB của Figaro, dịch theo đuôi Nina. Nói chung là với Svetaeva mình chả dám chắc chắn cái gì bao giờ.

Đóa hoa linh lan trắng muốt,
Đóa hoa hồng thắm đỏ tươi!
Mọi người đều dịu dàng nói:
“Con bé bỏng của ta ơi!
Gương mặt thanh cao thánh thiện,
Giọng hát như tiếng chim trời…”-
Và khẽ khàng ru bé ngủ
Trên đầu gối mình đưa nôi.

Đều đều sang phải, sang trái
Quả lắc đồng hồ miệt mài,
Hết rồi, không ai còn nói:
“Con bé bỏng của ta ơi!”
Con đường đời định sẵn rồi.
Đâu dễ thay luật trời thiêng.
Trẻ con không phải người lớn,
Người tự do không chịu xiềng.

Và xuất hiện một chàng trai,
Các cô thường không chỉ mặt.
Thiên thần xuất hiện sau chàng
Từ chăn gối cùng tiếng hát:
“- Nở dưới cây thiên đường nhé
Đóa hoa hồng thắm đỏ tươi!”
Thiếu nữ  từ đây thôi hết
Chẳng còn “bé bỏng của tôi”.

Цветаева М.
Ландыш, ландыш белоснежный,
Розан аленький!
Каждый говорил ей нежно:
“Моя маленькая!”
Ликом – чистая иконка,
Пеньем – пеночка…-
И качал ее тихонько
На коленочках.

Ходит вправо, ходит влево
Божий маятник.
И кончалось всё припевом:
“Моя маленькая!”
Божьи думы нерушимы,
Путь – указанный.
Маленьким не быть большими,
Вольным – связанными.

И предстал – в кого не целят
Девки – пальчиком:
Божий ангел встал с постели –
Вслед за мальчиком.
– Будешь цвесть под райским древом,
Розан аленький! –
Так и кончилась с припевом:
“Моя маленькая”

Marina Tsvetaeva – Tâm hồn và cái tên

Khi vũ hội còn rộn ràng ánh lửa,
Thì hồn ta còn chưa thể ngủ yên.
Nhưng Chúa ban cho ta một cái tên:
Thật khác biệt, một cái tên của biển!

Ai thở dài trong vũ điệu xoay tròn
Nỗi buồn ấy ta vẫn chẳng thể quên.
Chúa đã cho ta nhiều ước vọng hơn:
Mọi ước vọng đều rộng dài như biển!

Vẫn tưng bừng tiếng ca đêm vũ hội,
Tiếng ca vang mời gọi,lấp lánh đèn.
Nhưng Chúa ban cho ta một tâm hồn:
Thật khác biệt, một tâm hồn của biển!

Qh dịch

Марина Цветаева

 

Душа и имя

 

 

Пока огнями смеется бал,

Душа не уснет в покое.

Но имя Бог мне иное дал:

Морское оно, морское!

 

В круженье вальса, под нежный вздох

Забыть не могу тоски я.

Мечты иные мне подал Бог:

Морские они, морские!

 

Поет огнями манящий зал,

Поет и зовет, сверкая.

Но душу Бог мне иную дал:

Морская она, морская!

1911-1912